امروز آخرین امتحان این نیمسال تحصیلی را دادم. تقریبا امتحانات دانشگاه ما به پایان رسیده است و جمعه اقامتگاههای دانشجویی به مناسبت فرارسیدن تابستان باید تخلیه شود. واقعیت آن است که بسیاری از دانشجویان به بهانههای مختلف در طول تابستان یا پارهای از آن، در دانشگاه ما میمانند؛ مثلا برای انجام مطالعات تخصصی و برخی تکالیف درسی، فعالیتهای مرتبط با تشیکلات دانشجویی، بازآموزی و فراآموزی مثل دورههای علمی و مانند اینها.
تقریبا اتفاق نظر وجود دارد که اگر محدودیت خدمات رفاهی (تعطیلی رستوران، بوفه دانشجویی و...) نبود و از طرفی هزینه نسبتا بالای اقامت شبانه کمتر میشد، تعداد دانشجویانی که در دانشگاه میمانند، چند برابر میشود.
تابستان از جهت انجام مباحثههای علمی و مطالعات تخصصی برای حقیر، یک فرصت بینظیر بود که برای اولین بار، دوره علمی و پژوهشی دعوت، این ظرفیت را به منصه ظهور رساند. شاید خیلی گزافه نباشد که بگوییم هر چه داریم، از مدرسههای تابستانی دعوت است.
حضور اختیاری دانشجویان در دانشگاه معنیدار است. به شوخی در تابستان زیاد میشنویم: «تو هم که اومدی، پس به آموزش بگیم ترم رو شروع کنه!»
به نظر میرسد تعطیلات ده، دوازده هفتهای تابستان برای دانشگاهی چون دانشگاه ما خیلی زیاد است و بسیاری از دانشجویان از آن، استقبال نکردهاند. شاید نخواهیم پیام و معنای حضور دانشجویان را درست بفهمیم، اما برایم جالب بود که حضرت آقا به طلبهها گفتند که واقعا اقتضای تعطیلی در تابستان وجود ندارد. خب، این برای دانشجویان نیز هست:
من فقط یک جملهای عرض بکنم برای دوستانی که اینجا تشریف دارند، به خصوص برادران و خواهران جوانی که اهل زحمت کشیدن و کار کردن و دنبالکردن هستند. خب عادت شده است که تابستانها درسها تعطیل بشود. حالا اینجاها گرما هم آنچنانی نیست که الزام بکند به اینکه درس تعطیل بشود؛ حالا یک وقتهایی یک جاهایی مثلا فرض کنید که تابستان خیلی گرم میشود؛ اما الان با این شرایط امروز، واقعا اقتضای تعطیلی در تابستان وجود ندارد. لکن حالا بنا بر این هست و تعطیل میکنند درسها را در تابستان که ما هم طبعا تعطیل میکنیم درس را. لکن درس تعطیل است؛ کار فقهی شما، به خصوص جوانها نباید تعطیل بشود؛ یعنی بروید برنامه تعریف کنید برای خودتان. حالا ممکن است دو ماه، سه ماه، کمتر، بیشتر این بحثها نباشد، اما شما در این مدت واقعاً برنامه تعریف کنید. حیف است دورهی جوانی و دورهی کار و با این نیازی که کشور و آیندهی ما به مباحث فقهی عمیق و فضلای دقیق و عمیق دارد، به نظر من کار را متوقف نکنند. حالا آنهایی که دنبال تحقیق و درس و کار هستند، حتما برنامهریزی کنند و کار برای خودشان تعریف کنند. (6/3/1392)
----
البته ابعاد مساله تعطیلی تابستان بیش از اینهاست: مثلا چون تابستان از ساختار رسمی رها هستیم، میتوانیم خلاقانه تحصیل و پژوهش کنیم. همچنین نیاز به تفریح و استراحت وجود دارد که با تقویت و افزایش سه شانزدهم حق غیبت به بیشتر میتواند حاصل شود؛ نه با کاهش آن. چه خوب میشود مثلا حق تعطیلی تابستان در دو نیمسال تحصیلی و به تناسب توزیع گردد. به نظر میرسد اگر به نیازهای واقعی توجه شود، بسیاری از مشکلات مثل حضور و غیاب صوری هم اصلا پیش نمیآید.