ما نگرانیم آقای رئیس!
نامه‌ای به رئیس‌جمهور| نگرانی‌ها و سوالات دانشجویان پیرامون مسائل هسته‌ای
این نامه را امضا کردم. شما هم اگر دانشجو هستید و نسبت به مسائل هسته‌ای نگران هستید، با نام خود امضا کنید. کافی است در قسمت نظرات، نام و نام خانوادگی، اسم رشته و دانشگاه خود را وارد کنید.
قضیه از این قرار است که جمعی از دانشجویان به مناسبت بیستم فروردین، روز ملی فناوری هسته‌ای که هر سال با یک خبر خوش هسته‌ای همراه بود، نگرانی‌ها و سوالات خود را پیرامون مسائل جدید هسته‌ای کشورمان از رئیس‌جمهور می‌پرسند. امید است که رئیس‌جمهور با استفاده از فرصت به وجود آمده از سوی جامعه دانشگاهی، به تبیین مواضع دولت یازدهم و دفاع از عملکرد خود پرداخته و افق روشنی را از آینده هسته‌ای کشورمان به طور خاص و دهه عدالت و پیشرفت به طور عام نشان دهند.
تصویر: دوران عقب‌نشینی گام به گام ایران از حقوق مسلم هسته‌ای در دوران حجت‌الاسلام سیدمحمدخاتمی با حضور حجت‌الاسلام حسن روحانی. دورانی که ما امتیاز می‌دادیم و آنها امتیاز می‌گرفتند.
متن نامه به این شرح است:
حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر حسن روحانی (زیدعزّه)
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
سلام علیکم
20 فروردین ماه، روز ملی شدن فناوری هسته ای را به شما و هیئت محترم دولت، بویژه تمامی دست اندرکاران فناوری هسته ای و تیم مذاکره کننده کشورمان تبریک عرض می نماییم.
همانگونه که مستحضر می باشید، حدود 8 ماه از استقرار دولت جدید و روی کار آمدن حضرتعالی و هیئت دولت می گذرد . در ایام انتخابات وعده هایی نیز از طرف جنابعالی مطرح گشت که حتماً در این مدت، تلاش خود را در جهت پیاده نمودن این وعده ها، به کار برده اید. در زمینه موضوع هسته ای در دولت جدید، روش متفاوتی برای پیگیری حقوق هسته ای اتخاذ گردیده است که اولین نتیجه ملموس این سیاست «توافق نامه ژنو» یا به تعبیر مکتوب، «برنامه مشترک اقدام» (که به اشتباه از سوی وزارت خارجه «برنامه اقدام مشترک» ترجمه شد) می باشد؛ توافقی که به عنوان موفقیتی بزرگ مطرح شد و از طرف جنابعالی به عنوان گشایشی در وضعیت هسته ای ایران معرفی گشت که می تواند در ساختار تحریم ها، ترک های جدی ایجاد نماید. در همین راستا جنابعالی در سفر استانی خود به خوزستان فرمودید که" توافق ژنو یعنی تسلیم شدن قدرت های بزرگ در برابر ملت بزرگ ایران".هر چند برخی مقامات آمریکایی این سخنان را صرفاً جهت مصرف داخلی معرفی نمودند، ولیکن باور ابتدایی مادانشگاهیان کشور این است که این سخنان حتماً، از طرف شما صادقانه و حداقل بیانگر نوع نگاه شما به این توافق بوده است. آنچه که در این زمینه ذهن ما دانشگاهیان را مشوّش و پریشان کرده است، وجود برخی از اشکالات و ابهامات اساسی در متن توافق صورت گرفته است، که در صورت صحت آنها می تواند هزینه های سنگینی را برای کشورمان به همراه داشته باشد. سوالات و نگرانی هایی که نه تنها از طرف تیم مذاکره کننده برطرف نشده است بلکه اظهارات بعدی آنها در مورد این سوالات، ما را نگران این مورد کرده است که مبادا سیاست دولت در قبال پرونده هسته ای همانند خاطرات مربوط به مذاکرات ناموفق هسته ای 10 سال پیش، که خودتان مسئول آن بودید و منجر به حدود دو سال تعلیق بی نتیجه گردید، مجدداً تکرار شود. لذا بهتر دیدیم تا این نگرانی ها را با شما در میان بگذاریم،نگرانی هایی که از همان ابتدا باطرح مساله ی چرخش چرخ سانتریفوژها به شرط چرخش چرخ کارخانه ها از سوی شما ایجاد شدوصدالبته در این مجال نیازی به توضیح نسبت مستقیم چرخیدن چرخ سانتریفیوژها با چرخش چرخ توسعه ی کشور ورفاه مردم با توجه به کاربردهای عظیم وبیشمار صنعت هسته ای نمی بینیم.
- همانگونه که مستحضرید متن توافق نامه ژنو دارای چند گام می باشد. گام اول آن مدت زمانی 6 ماهه دارد که بر اساس قید renewable امکان تمدیدهای پیاپی را دارد. بر اساس گام میانی ایران باید به قطعنامه های شورای امنیت بپردازد؛ البته با این هدف شورای امنیت پایان رضایت بخش آن را اعلام نماید. گام سوم یا نهایی هم زمانی بلند مدت دارد و بناست بر اساس آن در مقابل امتیازات بسیاری که ایران می دهد همه تحریم های هسته ای ایران برداشته شود.
جنابعالی در نامه تبریکی که خطاب به مقام معظم رهبری مرقوم داشتیدچنین اشاره کرده اید که "حقوق هسته ای و حق غنی سازی ملت ایران مورد اذعان قدرت های جهانی- که سال ها سعی بر انکار آن داشتند- قرار گرفته است". علی رغم این اظهار نظر جنابعالی و مطابق نظر بسیاری از حقوق دانان و اهل فن، این توافق نه تنها حقوق هسته ای و حق غنی سازی ملت ایران را به رسمیت نشناخته، بلکه این حق را ، با قیود متعدد فنی، محدودکرده و حقی را که تا پیش از این بر اساس ماده 4 NPT برای جمهوری اسلامی ایران از نظر حقوق بین الملل ثابت بود و امکان استفاده صلح آمیز نامحدود داشتیم، منوط به رضایت آمریکا و سایر طرف های توافق کرده ایم.(متن توافق ژنو، تعهدات ایران در بخش راه حل جامع). عدم به رسمیت شناخته شدن حق هسته ای ایران در توافق ژنو، نه تنها از طرف کارشناسان منتقد دولت، بلکه از طرف تیم دیپلماسی و همراهان دولت نیز مطرح شده است. برای مثال دکترعراقچی معاون وزیر امورخارجه و عضو تیم مذاکره کننده در مدرسه معصومیه قم، به اشتباه بودن ادعای جنابعالی در نامه رهبری اشاره می کنند. حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی نیز در سخنان خود در مراسم معارفه رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام قبول می کنند که در توافق ژنو حق غنی سازی ایران به رسمیت شناخته نشده است. با توجه به این توضیحات، به نظر می رسد که هدف اول و اصلی ایران از مذاکرات بر خلاف نظر جنابعالی، با این توافق حاصل نشده است.
- بر اساس صحبت های جنابعالی و سایرِ همکارانتان در ایام انتخابات و پس از آن، هدف مهم دیگر از مذاکرات، رفع تمامی تحریم هایی بود که در این مدت اخیر به کشورمان تحمیل شده است. اما متن توافق نامه نشان می دهد با وجود این که ایران در گام اول امتیازات بسیار مهم و سنگینی را -مانند نابود کردن تمامی ذخایر اورانیوم 20% خود، تعطیلی راکتور آب سنگین اراک و ...- متعهد شده است، لیکن طرف مقابل به هیچ وجه درتحریم های اساسی، یعنی تحریم نفتی و تحریم بانکی تغییری اساسی ایجاد نکرده است.گفتنی است که تحریم های نفتی در پایان گام اول توافق همچنان به حال خود باقی خواهد بود و تحریم های بانکی نیز جز تعهد به بازگرداندن مبلغ 2/4 میلیارد دلار – از 100 میلیارد دلار پول بلوکه شده ایران در خارج کشور- تغییر خاصی نکرده است و این به معنای چشم پوشی های بزرگ ما از حقوق خودمان برای دستیابی به بخش بسیار اندکی از حقوق محروم شده خودمان درگام اول است وفی الجمله این یعنی تأمین نشدن هدف دوم ایران از مذاکرات هسته ای.
- نگرانی بزرگ دیگر این است که مسئولین مربوط به مذاکرات بارها اعلام نموده اند که در صورت عدم پایبندی طرف مقابل به تعهدات خود، ایران می تواند بلافاصله روند قبلی هسته ای خود را از سر بگیرد و لذا چیزی از دست داده نخواهد شد. این در حالی است که طبق متن توافق، ایران مقادیر ارزشمند مواد 20% خود را نابود کرده است. موادی که برای به دست آوردن آن ها هزینه های بسیاری پرداخته شده است. همچنین ایران راکتور آب سنگین اراک را تعطیل نموده است. راکتوری که ایران با توجه به نزدیک شدن به اتمام عمر مفید راکتور تحقیقاتی تهران برای مصارف پزشکی و... نیاز مبرم به آن دارد. همچنین ایران تعهد کرده که در سه ماهه اول اجرای توافق، مهمترین اسرار هسته ای خود، از ریزترین موارد تا کلان ترین آنها را در اختیار ناظران قرار دهد. افشای محرمانه ترین اسرار هسته ای ایران چیزی نیست که در صورت شکست مذاکرات قابل بازگشت باشد، در حالی که تحریم های طرف مقابل به راحتی قابل بازگشت خواهد بود، ضمن اینکه با افشا شدن این اطلاعات، طرف مقابل می تواند تحریم های هدفمندتری را به کشورمان در آینده، اعمال نماید و این نکته مهمی است که گویا از دید طرف ایرانی مخفی مانده است.
البته سوالات اساسی دیگری نیز وجود دارد. از جمله این موارد می توان به نوع انطباق عملکرد دولت نسبت به منویات مقام معظم رهبری و همچنین نوع عکس العمل دولت در مقابل توهین ها و تهدیدات طرف غربی، به ویژه آمریکا اشاره نمود، که متاسفانه از سوی مقامات مسئول، جواب های مناسبی در این زمینه نیز داده نشده است. جنابعالی در جمع اساتید دانشگاه، از وضعیت نامناسب اظهارات مخالفین در مورد توافق ژنو انتقاد نمودید و از موافقین تقاضا کردیدکه وارد صحنه شوند و از این توافق دفاع نمایند،لیکن با این وجود، تغییر محسوسی در مسیر اظهارات صورت گرفته در مورد این توافق صورت نگرفته است که این می تواند خود نشانه ای از یک مشکل بزرگ باشد.
در حالی که جنابعالی این توافق را "عامل تسلیم قدرت ها در برابر ملت ایران" می شناسید، بسیاری از افراد به این توافق نقد جدی دارند و از آینده آن نگران هستند و حتی عضو تیم مذاکره کننده هسته ای، ادعای شما در مرقومه خطاب به رهبری را، اشتباه می خواند. . شاید بتوان گفت علت چنین تفاوت بزرگی در اظهارنظرها، به علت عدم پاسخ گویی مناسب جنابعالی و همچنین عدم ایجاد فضای آزاد در مورد سوال های جدی مطرح شده در این زمینه باشد.
برای رفع نگرانی شما از فضای ناامیدی از توافق ژنو، حضور جنابعالی در رسانه ملی به منظور پاسخ گویی در مورد سوالات مطرح شده و همچنین امکان وجود فضای آزاد نقد و بررسی در رسانه ملی با حضور کارشناسان، می تواند تا حد زیادی این دغدغه شما را برطرف نماید و در فضایی کاملاً آزاد، نگرانی های موجود در مورد توافق ژنو را برطرف کند و چنانچه واقعاً عده ای به دنبال بدنام نمودن دولت جنابعالی باشند، با این کار نزد مردم رسوا خواهند شد. ادامه فضای بسته موجود در نقد توافق ژنو نه تنها کمکی به تیم مذاکره کننده نمی نماید، بلکه می تواند در آینده به روند مذاکراتی این تیم نیز آسیب برساند و این شما هستید که می توانید با تدبیری مناسب، گره گشای فضای موجود در کشور باشید. لذا از شما تقاضا می شود این درخواست جامعه نخبگانی کشور را بی پاسخ نگذارید که ما نیز مانند شما، دلسوز این کشور و خواهان عزت و سرافرازی آن هستیم.
